مطالعه روابط بین صفات زراعی و اجزای عملکرد در برخی از لاین های اصلاحی گلرنگ

به منظور بررسی صفات زراعی و روابط بین عملکرد دانه و اجزای آن در برخی از لاین های اصلاحی گلرنگ (.carthamus tinctorius l)، این آزمایش در سال زراعی 88-1387 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه صنعتی اصفهان واقع در شرودان فلاورجان در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد و در آن 20 ژنوتیپ گلرنگ مورد ارزیابی قرار گرفت. صفات مورد بررسی در این پژوهش شامل تعداد روز تا سبز شدن، تعداد روز تا شروع گل دهی، 50% گل دهی و رسیدگی، ارتفاع بوته، تعداد انشعاب اصلی در بوته، درصد آلودگی غوزه ها به مگس گلرنگ، عملکرد دانه در واحد سطح، تعداد غوزه در بوته، تعداد دانه در غوزه، وزن هزاردانه، قطر غوزه، وزن دانه در غوزه و درصد روغن دانه بوده اند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که ژنوتیپ های مورد مطالعه از نظر تمام صفات مورد بررسی به جز تعداد روز تا سبز شدن دارای تفاوت معنی داری بودند. نتایج تجزیه همبستگی نشان داد که صفات تعداد غوزه در بوته، تعداد دانه در غوزه و قطر غوزه به عنوان اجزای مهم عملکرد دانه، همبستگی فنوتیپی و ژنتیکی مثبت و بسیار بالایی با عملکرد دانه داشتند و وزن دانه همبستگی فنوتیپی و ژنتیکی منفی و معنی داری با عملکرد دانه نشان داد. نتایج حاصل از رگرسیون مرحله ای برای عملکرد دانه در واحد سطح نیز نشان داد که تعداد غوزه در بوته به تنهایی 66% درصد و به همراه قطر غوزه 74% از تغییرات عملکرد دانه را توجیه کردند. نتایج تجزیه علیت نشان داد که تعداد غوزه در بوته اثر مستقیم مثبت و قابل توجهی بر عملکرد دانه داشت و اثرات غیرمستقیم آن از طریق بقیه صفات نسبتاً ناچیز بود. هم چنین صفت تعداد دانه در غوزه نیز اثر مستقیم مثبت و بالایی بر عملکرد دانه نشان داد و اثر غیر مستقیم آن از طریق تعداد غوزه در بوته نیز قابل توجه بود، درحالی که اثر غیر مستقیم زیادی از طریق وزن 1000 دانه نداشت.